പ്രമേഹ രോഗികൾക്ക് നോമ്പ് എടുക്കാമോ? സാധാരണക്കാരുടെ സംശയങ്ങൾക്ക് ഉത്തരവുമായി ഡോ. ജമാൽ ടി എം

എനിക്ക് നോമ്പ് എടുക്കാമോ ഡോക്ടർ ? പ്രമേഹം ചികിത്സിക്കുന്ന ഡോക്ടർമാർ റമളാൻ മാസത്തിൽ സ്ഥിരമായി കേൾക്കുന്ന ചോദ്യം ആണിത്. അതോടൊപ്പം തന്നെ പ്രമേഹ രോഗവുമായും മറ്റു രോഗവുമായും ബന്ധപ്പെട്ടുള്ള നിരവധി സംശയങ്ങളും നോമ്പിനോട് അനുബന്ധിച്ച് സർവ്വ സാധാരണമാണ്. ഒറ്റവാക്കിൽ ഒരു ഉത്തരം നൽകാൻ കഴിയാത്ത ചോദ്യമാണ് പ്രമേഹ രോഗിക്ക് നോമ്പ് എടുക്കാമോ ഇല്ലയോ എന്നത്. അക്കാര്യത്തിൽ ഒരു തീരുമാനം എടുക്കുന്നതിനു മുന്നേ ഓരോ രോഗിയേയും അവരുടെ അസുഖത്തിന്റെ നിലവിലെ സ്ഥിതിയും അസുഖം മൂലം നിലവിൽ ഉള്ള പ്രശ്‌നങ്ങളും എല്ലാം പരിഗണിച്ചു കൊണ്ട് മാത്രമേ അതിനു ഒരു ഉത്തരം നൽകാൻ കഴിയൂ.

സാധാരണയായി രോഗികൾ ഉന്നയിക്കാറുള്ള ചില ചോദ്യങ്ങൾ ഇവയെല്ലാം ആണ്
1. നോമ്പ് എടുക്കുന്നതിൽ കുഴപ്പം ഉണ്ടോ ? 
2. മരുന്നുകൾ നിർത്താൻ കഴിയുമോ?
3. ഡോസിൽ വ്യത്യാസം വരുത്തേണ്ടതുണ്ടോ?
4. മരുന്നിന്റെ സമയ ക്രമം എങ്ങനെയാണ്?
5. ബിപി, കൊളസ്റ്ററോൾ തുടങ്ങിയ അസുഖങ്ങളുടെ മരുന്ന് തുടരാമോ?
6. ഷുഗർ കുറഞ്ഞു പോവാൻ സാധ്യത ഉണ്ടോ?
7. ഭക്ഷണത്തിന് മുന്നേ കഴിക്കേണ്ട മരുന്നുകൾ എങ്ങനെ കഴിക്കും?
8. രക്തം പരിശോധിക്കാൻ സൂചി കൊണ്ട് കുത്തിയാൽ നോമ്പ് മുറിയില്ലേ?

മേൽ പറഞ്ഞ ചോദ്യങ്ങളിലേക്കു വരാം.

എനിക്ക് നോമ്പ് എടുക്കാമോ ?

നോമ്പ് എടുക്കുമ്പോൾ ഉള്ള പ്രധാന പ്രശ്‌നം ഷുഗർ കുറഞ്ഞു പോവാൻ ഉള്ള സാധ്യത തന്നെയാണ്. പിന്നെ നിർജലീകരണം മൂലമുള്ള പ്രശ്‌നങ്ങളും. സാധാരണ പ്രമേഹ രോഗികൾ രാവിലെയോ രാവിലെയും വൈകീട്ടുമോ ചിലപ്പോൾ മൂന്നു നേരമോ മരുന്നുകൾ കഴിക്കുന്നവരായിരിക്കും. എല്ലാ ദിവസവും പ്രാതലിനു മുന്നെയോ ശേഷമോ മരുന്നുകൾ കഴിക്കുന്ന ആൾ ഉച്ചക്ക് കാര്യമായി തന്നെ ഭക്ഷണം കഴിക്കുന്നു. ചിലപ്പോൾ അതിനിടയിൽ ഒരു ചെറു ഭക്ഷണവും ഉണ്ടാവാം. രാവിലെ കഴിച്ച മരുന്നിന്റെ പ്രവർത്തനം മൂലം ഷുഗർ നില ഉച്ച ആവുമ്പോഴേക്കും വളരെ താഴ്ന്നു തുടങ്ങും. ഈ സമയത്താണ് ഉച്ച ഭക്ഷണം കഴിച്ചു വീണ്ടും നമ്മൾ ഷുഗർ നില താഴാതെ പിടിച്ചു നിർത്തുന്നത്. എന്നാൽ നോമ്പ് സമയത്ത് ഈ ഉച്ച ഭക്ഷണം ഇല്ലാത്തതിനാൽ ഉച്ച മുതൽ ഷുഗർ താഴാനുള്ള പ്രവണത ഉണ്ടാവും. വൈകുന്നേരം വരെ ഒരു ഭക്ഷണവും ഇല്ലാതിരിക്കുന്ന കാരണം ആ സമയത്ത് ഷുഗർ അപകടകരമാം വിധം താഴ്ന്നു പോവാൻ സാധ്യത വളരെ കൂടുതലാണ് . ഇതാണ് നോമ്പ് സമയത്ത് പ്രമേഹ രോഗികൾ നേരിടുന്ന പ്രധാന വെല്ലുവിളി. താരതമ്യേന ദീർഘ കാലമായി രോഗികൾ അല്ലാത്ത, ശക്തി കുറഞ്ഞ മരുന്നുകൾ കൊണ്ട് പ്രമേഹം നിയന്ത്രിച്ചു നിർത്തുന്ന, മറ്റു കാര്യമായ അസുഖങ്ങൾ ഒന്നും ഇല്ലാത്ത ആളുകൾക്ക് നോമ്പ് എടുക്കുന്നതിൽ ഒരു തടസ്സവും ഇല്ല. Metformin, Pioglitazone, Sitagliptin, Vildagliptin, Acarbose, Voglibose തുടങ്ങിയ മരുന്നുകൾ മാത്രം കഴിക്കുന്ന ആളുകൾക്ക് ആ മരുന്നുകൾ എല്ലാം അതെ പടി തുടർന്നു കൊണ്ട് തന്നെ നോമ്പ് എടുക്കാം. ഇവയൊന്നും ഷുഗർ നില അപകടകരമാം വിധം താഴ്തുകയില്ല. ഉച്ചക്ക് Acarbose/ Voglibose വല്ലതും പതിവായി കഴിക്കുന്നവർക്ക് ഉച്ച ഭക്ഷണം ഇല്ലാത്തതു കൊണ്ട് അതിന്റെ ആവശ്യം ഇല്ല. രാവിലെ കഴിക്കേണ്ട മരുന്നുകൾ അത്താഴ സമയത്തും വൈകീട്ടത്തെ മരുന്നുകൾ നോമ്പ് തുറന്നും കഴിക്കാം.

മരുന്നിന്റെ ഡോസ് വ്യത്യാസം വരുത്തേണ്ടതുണ്ടോ?

കൂടുതൽ ശക്തിയേറിയ Sulfonylurea വിഭാഗത്തിലെ മരുന്നുകൾ കഴിക്കുന്നവർക്കും ഇൻസുലിൻ ഉപയോഗിക്കുന്നവർക്കുമാണ് നോമ്പിനു പ്രശ്‌നങ്ങൾ വരുന്നത് . ഷുഗർ ക്രമാതീതമായി താഴ്ന്നു പോവാൻ സാധ്യത ഇത്തരക്കാരിൽ വളരെ കൂടുതൽ ആണ്. ഇവ പൂർണ്ണമായും ഒഴിവാക്കി മേൽ പറഞ്ഞ സുരക്ഷിതമായ മരുന്നുകളിലേക്ക് മാറിയാൽ ഷുഗർ നിയന്ത്രണം നഷ്ടപ്പെട്ടു അതുമൂലമുള്ള പ്രശ്‌നങ്ങളും ഉണ്ടാവാം. ഇത്തരം മരുന്നുകൾ എടുക്കുന്നവർ നോമ്പ് നോൽക്കുന്നത് പൊതുവേ റിസ്‌ക് ആയാണ് കരുതപ്പെടുന്നത്.

എന്നാൽ ഭൂരിഭാഗം രോഗികളും ചുരുങ്ങിയ പക്ഷം Sulfonylurea വിഭാഗത്തിലെ ഏതെങ്കിലുമൊരു മരുന്ന് കഴിക്കുന്നവരായിരിക്കും. അതാണ് മിക്കവരും തന്നെ 'നോമ്പ് ഒഴിവാക്കുക' എന്ന നിർദ്ദേശത്തിൽ പെട്ട് പോകുന്നതും. ഇത്തരക്കാരിൽ എന്തെല്ലാം മാറ്റങ്ങൾ വരുത്തി നോമ്പ് എടുക്കാം എന്നതിന് പ്രത്യേകിച്ച് മാർഗനിർദ്ദേശങ്ങൾ ഒന്നും തന്നെ നിലവിൽ ഇല്ല. എന്നാൽ സാധാരണ ഡോക്ടർമാർ ചെയ്യാറുള്ള ചില കാര്യങ്ങൾ ഉണ്ട്. മരുന്നിന്റെ അളവിലും സമയക്രമത്തിലും ചില മാറ്റങ്ങൾ ഒക്കെ വരുത്തിയാൽ ഇത്തരം ആളുകൾക്കും താരതമ്യേന വലിയ പ്രശ്‌നങ്ങൾ ഇല്ലാതെ നോമ്പ് എടുക്കാം. സ്വന്തം അനുഭവങ്ങളിൽ നിന്നും അങ്ങനെയാണ് തോന്നിയിട്ടുള്ളത്.

ആദ്യത്തെ നിർദ്ദേശം 'അത്താഴം' എന്ന് വിളിക്കപ്പെടുന്ന പുലർച്ചെയുള്ള ഭക്ഷണം പരമാവധി താമസിച്ചു കഴിക്കുക എന്നതാണ്. അത്താഴം കഴിക്കൽ പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കപ്പെട്ടിട്ടുള്ള കാര്യമാണെങ്കിലും മതപരമായി നിർബന്ധമില്ല, എന്നാൽ പ്രമേഹ രോഗികൾ ഒരു കാരണവശാലും അത്താഴം കഴിക്കാതെ നോമ്പ് എടുക്കരുത്. അത്താഴം നോമ്പ് ആരംഭിക്കുന്ന സുബഹി ബാങ്കിന്റെ സമയത്തിന് തൊട്ടു മുന്നേ ആക്കിയാൽ അത്രയും നല്ലത്. സാധാരണ കഴിക്കുന്ന മരുന്നുകൾ വച്ച് പ്രമേഹം കാര്യമായി നിയന്ത്രണത്തിൽ അല്ലാത്ത ആളുകൾ അവരുടെ പതിവ് മരുന്നുകൾ അതെ പടി കഴിച്ചാലും വലിയ പ്രശ്‌നങ്ങൾ കാണാറില്ല. പക്ഷെ നോമ്പ് തുടങ്ങിയ ആദ്യ ദിവസങ്ങളിൽ തന്നെ 2 3 തവണ ഷുഗർ നോക്കൽ നിർബന്ധമാണ്.

സ്വന്തമായി ഗ്ലൂക്കോമീറ്റർ ഉള്ളവർ അത്താഴം കഴിച്ചു 2 മണിക്കൂർ കഴിഞ്ഞു ഷുഗർ നോക്കണം. അല്ലാത്തവർ ലാബിൽ പോയി കഴിയുന്നത്ര നേരത്തെ നോക്കാൻ ശ്രമിക്കണം. പിന്നെ ഉച്ച സമയത്തും നോമ്പ് തുറക്കുന്നത്തിനു കുറച്ചു മുൻപായും ഒരു തവണ കൂടി ടെസ്റ്റ് ചെയ്തു ആ റിപ്പോർട്ടുകൾ ചികിത്സിക്കുന്ന ഡോക്ടറെ കാണിക്കേണ്ടതാണ്. അത് വച്ച് നിങ്ങളുടെ ഡോക്ടർക്ക് വേണ്ട നിർദ്ദേശങ്ങൾ നൽകാൻ കഴിയും.

ഉച്ച സമയത്ത് ഷുഗർ നില താഴ്ന്ന അവസ്ഥയിൽ ആണെങ്കിൽ മരുന്നുകളുടെ അളവ് കുറച്ചില്ലെങ്കിൽ വൈകുന്നേരമാവുമ്പോഴേക്കും അപകടകരമാം വിധം ഷുഗർ താഴാൻ സാധ്യതയുണ്ട്. ഉച്ച സമയത്തും വൈകുന്നേരവും സുരക്ഷിതമായ നിലയിൽ ആണ് ഷുഗർ എങ്കിൽ അതെ ഡോസ് തുടരാം. പക്ഷെ എല്ലാ ദിവസവും ഏതാണ്ട് ഒരേ പോലെയുള്ള, ഒരേ അളവിൽ ഉള്ള ഭക്ഷണം കഴിക്കാൻ ശ്രദ്ധിക്കണം. മാത്രമല്ല കഴിയുന്നത്ര ദിവസങ്ങളിൽ എല്ലാം ഷുഗർ നോക്കി കുഴപ്പമില്ല എന്നുറപ്പ് വരുത്തേണ്ടതുണ്ട്.

എന്നാൽ Sulfonylureas, Insulin തുടങ്ങിയ മരുന്നുകൾ ഉപയോഗിച്ച് ഷുഗർ കൃത്യമായ നിയന്ത്രണത്തിൽ പോവുന്ന ആളുകൾ അതെ അളവിൽ മരുന്ന് തുടർന്നാൽ ഉച്ചക്കോ വൈകുന്നേരമോ ഷുഗർ താഴ്ന്നു പോവാൻ സാധ്യത വളരെ കൂടുതലാണ്. ഇത്തരക്കാരിൽ മരുന്നിന്റെ അളവ് കുറക്കേണ്ടതുണ്ട്. സ്വന്തം ഡോക്ടറുടെ നിർദ്ദേശ പ്രകാരം മരുന്ന് ഡോസ് കുറച്ച ശേഷം നേരത്തെ പറഞ്ഞ അതേ സമയങ്ങളിൽ ഷുഗർ ചെക്ക് ചെയ്തു ഡോക്ടറെ കാണുക. രാവിലത്തെ ഡോസ് കുറയ്ക്കുന്നത് കാരണം ഭക്ഷണം കഴിഞ്ഞു 2 മണിക്കൂർ കഴിഞ്ഞു ചെയ്യുന്ന ഷുഗർ അൽപ്പം കൂടാൻ സാധ്യതയുണ്ട്. ചില മരുന്നുകൾ പുതുതായി ചേർത്ത് അത് പരിഹരിക്കാം. എങ്കിൽ പോലും പൊതുവേ നോമ്പ് കാലത്തെ ഷുഗർ നിയന്ത്രണം നോമ്പില്ലാത്ത കാലത്തേ പോലെ അത്ര സ്മൂത്ത് ആയിരിക്കില്ല,

ഇൻസുലിൻ എടുക്കുന്ന രോഗികളിൽ കാര്യങ്ങൾ കൂടുതൽ ബുദ്ധിമുട്ടാണ്. മാർക്കറ്റിൽ ലഭ്യമായ ഇന്‌സുലിനുകളിൽ വില കുറവായ 30/70 കോമ്പിനേഷൻ ഇൻസുലിൻ എടുക്കുന്നവരിൽ ഷുഗർ താഴ്ന്നു പോവാനുള്ള സാധ്യത വളരെ കൂടുതലാണ്. താരതമ്യേന കുറച്ചു കൂടി സുരക്ഷിതമായ ഷോർട്ട് ആക്ടിങ് ഇന്‌സുലിനുകൾ കൂടിയ വില കാരണം പൊതുവേ സാധാരണക്കാർക്ക് താങ്ങാൻ കഴിയാത്തവയാണ്.

എന്നാലും നോമ്പുള്ള 30 ദിവസങ്ങളിലേക്കെങ്കിലും അത്തരം ഇന്‌സുലിനിലേക്ക് മാറുന്നതാണ് കൂടുതൽ നല്ലത്. ഏതു തന്നെ ആയാലും ഡോസ് കുറച്ചെടുത്ത് അടിക്കടി ചെക്ക് ചെയ്തു വേണ്ട മാറ്റങ്ങൾ വരുത്തേണ്ടതായി വരും.

നോമ്പ് എടുക്കുന്നവർ ഷുഗർ കുറയുമ്പോൾ ഉള്ള ലക്ഷണങ്ങൾ നിർബന്ധമായും അറിഞ്ഞിരിക്കണം. പതിവിലേറെ വിശപ്പും ക്ഷീണവും തോന്നുക, കൈ വിറയ്ക്കുക, ശരീരം വല്ലാതെ വിയർക്കുക തുടങ്ങിയവ കണ്ടാൽ നോമ്പ് ഉടനെ അവസാനിപ്പിക്കേണ്ടതാണ്. കൂടുതൽ സമയം കാത്തിരുന്നാൽ ചിലപ്പോൾ ബോധക്കേട് സംഭവിക്കാം.

പൊതുവേ പ്രശ്‌നങ്ങളില്ലാതെ സുരക്ഷിതമായി നോമ്പ് എടുക്കാവുന്നത് ആർക്കെല്ലാം എന്ന് നേരത്തെ വ്യക്തമാക്കിയല്ലോ.

ഇനി നോമ്പ് എടുക്കാതിരിക്കുന്നതാണ് നല്ലത് എന്ന് ഡോക്ടർമാർ നിർദ്ദേശിക്കുന്ന ആളുകൾ ആരൊക്കെയെന്നു നോക്കാം

1. സ്ഥിരമായി ഷുഗർ ലെവൽ 150 – 300 നു ഇടയിലോ HbA1C 810 നിലയിൽ നിൽക്കുന്നവർ
2. ഷുഗർ മൂലം കണ്ണ്, കിഡ്‌നി തുടങ്ങിയവയുടെ പ്രവർത്തന തകരാർ ഉള്ളവർ
3. കൂടുതൽ സമയങ്ങളിലും തനിച്ചാവാൻ സാധ്യത ഉള്ളവർ
4. 75 വയസിനു മുകളിൽ പ്രായം ഉള്ളവർ
5. മറ്റു ഗുരുതരമായ അസുഖങ്ങൾ ഉള്ളവർ

നിർബന്ധമായും നോമ്പ് ഒഴിവാക്കേണ്ട ആളുകൾ :

1. വെറും വയറ്റിൽ തന്നെ ഷുഗർ 300 കളിലോ HbA1c 10 നു മുകളിലോ ഉള്ള ആളുകൾ
2. കഴിഞ്ഞ മൂന്നു മാസത്തിനുള്ളിൽ എപ്പോഴെങ്കിലും ഷുഗർ അപകടകരമാം വിധം താഴ്ന്നിട്ടുള്ളവർ
3. ഇടയ്ക്കിടെ ഷുഗർ താഴ്ന്നു പോവുന്നവർ
4. ഷുഗർ നാഡി ഞരമ്പുകളെ ബാധിച്ചു ഷുഗർ കുറയുമ്പോൾ സാധാരണ ഉണ്ടാവുന്ന ലക്ഷണങ്ങൾ ഒന്നും ഇല്ലാതെ തന്നെ ഷുഗർ കുറഞ്ഞു പോവുന്ന ആൾക്കാർ
5. Diabetic ketoacidosis / Hyperosmolar coma ഉണ്ടായവർ
6. വളരെ കടുത്ത ശാരീരിക അധ്വാനം ഉള്ള ജോലി ചെയ്യുന്നവർ
7. Type 1 പ്രമേഹം ഉള്ളവർ
8. ഗർഭിണികൾ
9. ഡയാലിസിസ് ചെയ്യുന്നവർ
10. കാര്യമായ ഓർമ പിശകുള്ളവർ

ഇത്തരം ആളുകൾക്ക് നോമ്പ് എടുക്കാതിരിക്കാൻ മതപരമായ വിലക്കുകളില്ലലോ.

മരുന്നുകൾ നിർത്താൻ കഴിയുമോ ?

നോമ്പ് കാലത്ത് മരുന്നുകൾ നിർത്തുക എന്നത് പലപ്പോഴും രോഗികൾ ചെയ്യാറുള്ള അപകടകരമായ ഒരു പ്രവണതയാണ്. നോമ്പ് എടുക്കുന്ന കാരണം ഷുഗർ ഒരിക്കലും കൂടില്ല എന്നത് മണ്ടൻ ചിന്താഗതിയാണ്.

ചികിത്സിക്കുന്ന ഡോക്ടർ പറയാതെ ഒരു കാരണവശാലും മരുന്നുകൾ നിർത്താൻ പാടുള്ളതല്ല. ബിപി, കൊളസ്റ്ററോൾ, തൈറോയ്ഡ് തുടങ്ങി സ്ഥിരമായി കഴിക്കുന്ന ഏതു മരുന്നും അത് പോലെ തുടരേണ്ടതാണ്. ഏതെങ്കിലും മരുന്നുകൾ ഉച്ച സമയത്ത് ഉണ്ടെങ്കിൽ ഡോക്ടറുടെ നിർദ്ദേശപ്രകാരം രാവിലെക്കോ വൈകുന്നേരത്തേക്കോ മാറ്റാവുന്നതാണ്. ചില മരുന്നുകൾ ഭക്ഷണത്തിന് കുറച്ചു മുന്നെയോ ശേഷമോ കഴിക്കേണ്ടവ അതെ സമയക്രമം പാലിക്കാൻ ഒരു പക്ഷെ നോമ്പ് കാലത്ത് കഴിഞ്ഞെന്നു വരില്ല. കഴിയുമെങ്കിൽ അത് പോലെ തന്നെ കഴിക്കുക, അല്ലാത്തവർ നോമ്പിനു മുടക്കം വരാത്ത രൂപത്തിൽ നോമ്പ് തുടങ്ങുന്നതിനു തൊട്ടു മുന്നെയോ ശേഷമോ കഴിക്കുക .

രക്തം പരിശോധിക്കാൻ എടുത്താൽ നോമ്പ് മുറിയുമോ?

ഇത് പരക്കെയുള്ള ഒരു സംശയം ആണ്. രക്തം എടുക്കുന്നതുകൊണ്ട് ഒരു കാരണവശാലും നോമ്പിനു കുഴപ്പം സംഭവിക്കുന്നില്ല.

നോമ്പും വ്യായാമവും –

സാധാരണ ചെയ്യാറുള്ള നടത്തം പോലെയുള്ള ചെറുകിട വ്യായാമങ്ങൾ തുടരാവുന്നതാണ്. കഴിയുന്നതും രാവിലെ ആവുന്നതാണ് നല്ലത്. വൈകുന്നേരങ്ങളിൽ ഷുഗർ കുറഞ്ഞു പോവാൻ സാധ്യത കൂടുതലാണ്. വ്യായാമം ചെയ്യുന്നത് കഴിയുന്നതും മറ്റുള്ളവരുടെ കൂടെ ആവുന്നതും ഒരു മുൻകരുതൽ എന്ന നിലക്ക് നല്ലതാണ്.

കടുത്ത ശാരീരിക അധ്വാനം വരുന്ന വ്യായാമങ്ങൾ ഒഴിവാക്കേണ്ടതാണ്. നോമ്പ് കാലത്തെ രാത്രി നമസ്‌കാരമായ തറാവീഹ് ഒരു വ്യായാമമായി കൂട്ടാവുന്നതാണ്. നമസ്‌കാരത്തിന്റെ ഭാഗമായി തുടർച്ചയായുള്ള കുനിയലും നിവരലും ഒരു വ്യായാമമായി പരിഗണിക്കാം. മറ്റു വ്യായാമങ്ങൾ അതിനനുസരിച്ച് കുറയ്ക്കാവുന്നതാണ്.

നോമ്പിന്റെ ഭക്ഷണക്രമം എങ്ങനെ ആയിരിക്കണം?

പകൽ സമയത്ത് നോമ്പ് എടുക്കുന്നത് വൈകുന്നേരം സ്വയം മറന്നു ഭക്ഷണം കഴിക്കാനുള്ള ലൈസൻസ് അല്ല എന്ന് പ്രത്യേകം ഓർക്കേണ്ടതുണ്ട്. നോമ്പ് അല്ലാത്ത കാലത്തുള്ള എല്ലാ ഭക്ഷണ നിയന്ത്രണങ്ങളും നോമ്പ് കാലത്തും ബാധകമാണ്. മധുരം പൂർണ്ണമായും ഉപേക്ഷിക്കേണ്ടതുണ്ട്. രാവിലെ അത്താഴ സമയത്ത് സാവധാനം ദഹിക്കുന്ന ഭക്ഷങ്ങൾ ആയ ഗോതമ്പ്, ഓട്‌സ്, തവിട് കളയാത്ത ധാന്യ വർഗങ്ങൾ, പച്ചക്കറികൾ , പയറു വർഗങ്ങൾ എന്നിവ ഉൾപ്പെടുത്തുക. അവ ദഹനം സാവധാനത്തിൽ ആക്കുകയും പെട്ടന്ന് വിശപ്പ് തോന്നാതിരിക്കാൻ സഹായിക്കുകയും ചെയ്യും.

ധാരാളം വെള്ളം കുടിക്കൽ അത്യാവശ്യമാണ്. വെയിലത്ത് ജോലി ചെയ്യുന്ന നോമ്പുകാർക്ക് നിർജലീകരണം വരാൻ സാധ്യത കൂടുതലാണ്. പൊതുവേ മൂത്രത്തിലെ അണുബാധ, വൃക്കയിലെ കല്ല് രോഗങ്ങൾ തുടങ്ങിയവയും അസിഡിറ്റി സംബന്ധമായ രോഗങ്ങളും കൂടുതലായേക്കാം.

നോമ്പ് തുറക്കുന്ന സമയത്ത് ഭക്ഷണം പതിവിൽ കവിഞ്ഞു കഴിക്കാൻ പാടില്ല എന്ന് പറഞ്ഞുവല്ലോ . വൈകുന്നേരം കഴിക്കാൻ ഉള്ള മരുന്നുകൾ നോമ്പ് തുറന്ന ഉടനെ കഴിക്കാം. കൂടുതൽ ഭക്ഷണം കഴിച്ചേ തീരു എന്ന് തോന്നുന്നവർ ചുരുങ്ങിയ പക്ഷം ഏതാനും മണിക്കൂറുകളുടെ ഇടവേള ഇട്ടു കഴിക്കുന്നതാണ് അഭികാമ്യം. ഈത്തപ്പഴം നോമ്പ് കാലത്തെ ഒരു പ്രധാന പഴ വർഗമാണ്. അത് കഴിക്കാമോ എന്ന് പലരും ചോദിക്കാറുണ്ട്. നൂറു ഗ്രാം വരെ ഈത്തപ്പഴം ഒരു ദിവസം കഴിക്കാം. അതുകൊണ്ട് ഷുഗർ കാര്യമായി വർധിക്കുന്നില്ല എന്നാണു പഠനങ്ങൾ കാണിക്കുന്നത്. മറ്റു പഴ വർഗങ്ങളും നോമ്പ് തുറക്കുന്ന സമയത്തെ പ്രധാന വിഭവങ്ങളിൽ ഒന്നാണ്. ചെറിയ അളവിൽ മാത്രം എല്ലാ പഴങ്ങളും ഒന്ന് രുചിച്ചു നോക്കി അവസാനിപ്പിക്കാം.

നോമ്പ് എടുക്കുന്നവർക്കുള്ള ചില പൊതുവായ നിർദ്ദേശങ്ങൾ മാത്രം ആണ് ഇവ. ഓരോ രോഗിയും വ്യത്യസ്തമാണ്. ചികിത്സിക്കുന്ന ഡോക്ടറുടെ നിർദ്ദേശം മാനിക്കുക. എന്ത് കാര്യവും സ്വന്തം ഡോക്ടറോട് ചോദിച്ചു മാത്രം തീരുമാനിക്കുക. എല്ലാവർക്കും സുരക്ഷിതവും സുഖപ്രദവുമായ ഒരു നോമ്പ് കാലം ആശംസിക്കുന്നു.

(ഇൻഫോ ക്ലിനിക്ക് എന്ന ഡോക്ടർമാർ നടത്തുന്ന ഫേസ്‌ബുക്ക് കൂട്ടായ്മയിൽ പ്രസിദ്ധീകരിച്ചത്. കൂടുതൽ ടിപ്പുകൾ ലഭിക്കാനായി ഇൻഫോ ക്ലിനിക്കിന്റെ ഫേസ്‌ബുക്ക് പേജ് വായിക്കുക.)