തലയ്ക്ക് ഒരു തരം ലഹരി പിടിച്ചത് പോലെയുള്ള പെരുമാറ്റം; ഗൺ ലോഡ് ചെയ്ത് വിമാനം കയറുന്നത് രണ്ടുംകല്പിച്ച്; കുട്ടികളെ പോലും വെറുതെ വിടാതെ പിച്ചിച്ചീന്തുന്ന കാഴ്ച; ബോസ്‌നിയന്‍ യുദ്ധത്തിനിടെ ക്രൂര വംശഹത്യ നടത്തിയ ആ ഇറ്റലിയൻ വിനോദസഞ്ചാരികൾക്ക് വധശിക്ഷ തന്നെ നൽകണമെന്ന് കൂട്ടക്കൊലയിൽ നിന്ന് രക്ഷപ്പെട്ടവർ; വേട്ടക്കാരെ തൂക്കിലേറ്റുമോ?
സരയാവോ: ബോസ്‌നിയ ഹെര്‍സെഗോവിനയുടെ തലസ്ഥാനമായ സരയാവോയില്‍ ഹ്യൂമന്‍ സഫാരി എന്ന രീതിയില്‍ മനുഷ്യരെ വേട്ടയാടി കൊല്ലാന്‍ ടൂറിസ്റ്റുകള്‍ക്ക് അവസരം ഒരുക്കി നൽകിയെന്ന സംഭവം ലോകം വളരെ ഞെട്ടലോടെയാണ് കേട്ടത്. മൃഗങ്ങളെ കൊലുന്ന അതെ ലാഘവത്തോടെയാണ് അവർ കൂട്ടകുരുതി നടത്തി വന്നത്. മുതിര്‍ന്നവരെ കൊല്ലാന്‍ എഴുപതിനായിരം പൗണ്ടും കുട്ടികളെ കൊല്ലാന്‍ അതിലും വലിയ തുകയുമാണ് ഈടാക്കിയിരുന്നത്.
ഇപ്പോഴിതാ, അന്ന് ബോസ്‌നിയന്‍ യുദ്ധത്തിനിടെ ക്രൂര വംശഹത്യ നടത്തിയ ആ ഇറ്റലിയൻ വിനോദസഞ്ചാരികൾക്ക് വധശിക്ഷ തന്നെ നൽകണമെന്ന വാദവുമായി കൂട്ടക്കൊലയിൽ നിന്ന് രക്ഷപ്പെട്ടവർ രംഗത്ത് വന്നിരിക്കുകയാണ്.
1992 മുതൽ 1995 വരെയുള്ള ഉപരോധത്തിൽ 11,000-ത്തിലധികം സാധാരണക്കാർ കൊല്ലപ്പെട്ടു. ബോസ്നിയൻ സെർബ് സൈന്യം സരജേവോയെ വളഞ്ഞ് അതിന് മുകളിലുള്ള കുന്നുകളിൽ നിന്ന് നഗരത്തിന് നേരെ വെടിയുതിർത്തു.
മിലാനിൽ ആരംഭിച്ച ഒരു പുതിയ അന്വേഷണം, വിദേശികൾ മുൻനിരയിലേക്ക് പോയി കുടുങ്ങിയ താമസക്കാരെ വെടിവച്ചുകൊല്ലാൻ ശ്രമിച്ചോ എന്ന് വെളിപ്പെടുത്തുമെന്ന് പ്രദേശവാസികൾ ഇപ്പോൾ പ്രതീക്ഷിക്കുന്നു.
ഇറ്റലി, അമേരിക്ക, റഷ്യ, മറ്റ് രാജ്യങ്ങൾ എന്നിവിടങ്ങളിൽ നിന്നുള്ള സന്ദർശകർ ബോസ്നിയൻ സെർബ് പോരാളികൾക്ക് സ്നൈപ്പർ സ്ഥാനങ്ങളിലേക്കുള്ള യാത്രകൾക്കായി 70,000 മുതൽ 88,000 പൗണ്ട് വരെ നൽകിയെന്ന് അവകാശപ്പെട്ട് ഇറ്റാലിയൻ പത്രപ്രവർത്തകനും എഴുത്തുകാരനുമായ എസിയോ ഗവാസെനി ഔപചാരിക പരാതി നൽകിയതിനെ തുടർന്നാണ് പ്രോസിക്യൂട്ടർമാർ നടപടി സ്വീകരിച്ചത്.
ഗവാസ്സെനി ശക്തമായ തെളിവുകൾ ഹാജരാക്കിയില്ലെങ്കിലും നഗരത്തിന് മുകളിലുള്ള കുന്നുകളിലെ സെർബ് സേനയിൽ ചേരാൻ സമ്പന്നരായ പുരുഷന്മാർ വലിയ തുകകൾ കൈമാറിയതായി ആരോപിച്ചു.
ഗ്രൂപ്പുകൾ ആദ്യം വടക്കൻ ഇറ്റലിയിലെ ട്രൈസ്റ്റെയിൽ ഒത്തുകൂടുമെന്നും പിന്നീട് ബെൽഗ്രേഡിലേക്ക് പോകുമെന്നും തുടർന്ന് ബോസ്നിയൻ സെർബ് സൈന്യം സരജേവോയിലേക്ക് കൊണ്ടുപോകുമെന്നും അദ്ദേഹം അവകാശപ്പെട്ടു. ഇറ്റാലിയൻ നിയമപ്രകാരം, അത്തരമൊരു പരാതി സമർപ്പിച്ചുകഴിഞ്ഞാൽ അന്വേഷണം ആരംഭിക്കുന്നത് യാന്ത്രികമായിരിക്കും, സംശയിക്കപ്പെടുന്നവരെ തിരിച്ചറിഞ്ഞിട്ടില്ല.
ബോസ്നിയൻ സെർബ് നേതാക്കളായ റാഡോവൻ കരാഡ്‌സിക്കും റാറ്റ്കോ മ്ലാഡിക്കും യുദ്ധക്കുറ്റങ്ങൾക്കും മനുഷ്യരാശിക്കെതിരായ കുറ്റകൃത്യങ്ങൾക്കും ജീവപര്യന്തം തടവ് ശിക്ഷ ലഭിക്കണമെന്ന് ആഗ്രഹിക്കുന്നു. എന്നാൽ സരജേവോയിലെ പലരും 'സ്നൈപ്പർ ടൂറിസം' യാത്രകളിൽ പങ്കെടുത്ത ആരെങ്കിലുമുൾപ്പെടെ മറ്റുള്ളവരെ വിചാരണ ചെയ്യണമെന്ന് ആഗ്രഹിക്കുന്നു.
മിലാൻ കേസ് ബോസ്നിയൻ അധികാരികളെ നടപടിയെടുക്കാൻ പ്രേരിപ്പിക്കണമെന്ന് മുൻ സരജേവോ മേയർ ബെഞ്ചമിന കരിക് പറഞ്ഞു.
'സരജേവോയുടെ ഉപരോധത്തിൽ നിന്ന് വളർന്ന് അതിജീവിച്ച ഒരു കുട്ടിയെന്ന നിലയിൽ... ഈ കേസിനെക്കുറിച്ച് എനിക്ക് പ്രത്യേക വികാരങ്ങളുണ്ട്, അന്വേഷണം ആരംഭിക്കുമെന്ന് എനിക്ക് ശരിക്കും വിശ്വസിക്കാൻ ഞാൻ ആഗ്രഹിക്കുന്നു,' അവർ പറഞ്ഞു.
ഇറ്റാലിയൻ അധികൃതർ തങ്ങളെ ബന്ധപ്പെട്ടിട്ടില്ലെന്ന് ബോസ്‌നിയയുടെ സ്റ്റേറ്റ് പ്രോസിക്യൂട്ടറുടെ ഓഫീസ് റോയിട്ടേഴ്‌സിനോട് പറഞ്ഞു. മിലാൻ പ്രോസിക്യൂട്ടർമാർ പരസ്യമായി അഭിപ്രായം പറഞ്ഞിട്ടില്ല.
സുപാനിക്കിന്റെ ഡോക്യുമെന്ററിയിൽ പ്രത്യക്ഷപ്പെട്ട വിരമിച്ച ബോസ്നിയൻ ആർമി ഇന്റലിജൻസ് ഓഫീസർ എഡിൻ സുബാസിക്, 1993 ൽ കസ്റ്റഡിയിലെടുത്ത ബോസ്നിയൻ സെർബ് പട്ടാളക്കാരന്റെ സാക്ഷ്യത്തിൽ നിന്നാണ് വിദേശികൾ സിവിലിയന്മാർക്ക് നേരെ വെടിയുതിർത്തതിനെക്കുറിച്ച് ആദ്യമായി കേട്ടതെന്ന് പറഞ്ഞു.
അന്ന് മൃഗങ്ങളെ വേട്ടയാടാന്‍ എത്തിയ ഇവർക്ക് വേണ്ടി മനുഷ്യരെ തന്നെ വേട്ടയാടി കൊല്ലാന്‍ അവസരം ഒരുക്കുകയായിരുന്നു. 1992 നും 1996 നും ഇടയില്‍ ഇവടെ ഉണ്ടായ ഉപരോധത്തില്‍ സരജേവോയില്‍ ഷെല്ലാക്രമണത്തിലും വെടിവയ്പ്പിലും 10,000 ത്തിലധികം പേര്‍ കൊല്ലപ്പെട്ടിരുന്നു. തീവ്ര വലതുപക്ഷ വൃത്തങ്ങളുമായി ബന്ധമുണ്ടെന്ന് കരുതപ്പെടുന്ന വിനോദസഞ്ചാരികള്‍, ഉപരോധിക്കപ്പെട്ട നഗരത്തിലേക്കുള്ള വാരാന്ത്യ യാത്രകള്‍ക്കായി ബോസ്‌നിയന്‍ സെര്‍ബ് സൈന്യത്തിലെ അംഗങ്ങള്‍ക്ക് പണം നല്‍കിയതായി ആരോപിക്കപ്പെടുന്നു. അവിടെ അവര്‍ ആഘോഷപൂര്‍വ്വം മനുഷ്യരെ കൂട്ടക്കൊല ചെയ്യുന്നതില്‍ പങ്കെടുക്കുകയായിരുന്നു. ഇക്കാര്യത്തില്‍ ഇപ്പോള്‍ നിയമപരമായ നടപടികള്‍ തുടരുകയാണ്.
എല്ലാ വാരാന്ത്യങ്ങളിലും ട്രൈസ്റ്റെയില്‍ നിന്ന് ബെല്‍ഗ്രേഡിലേക്ക് നിരവധി പേരാണ് മനുഷ്യവേട്ടയില്‍ പങ്കെടുക്കാനായി എത്തിയത്. ഇതിനായി ഇവര്‍ 70,000 മുതല്‍ 88,000 പൗണ്ട് വരെ നല്‍കിയതായി റിപ്പോര്‍ട്ടുണ്ട്. സരജേവോ മേയറായിരുന്ന ബെഞ്ചാമിന കാരിക്കിന്റെയും മുന്‍ മജിസ്‌ട്രേറ്റ് ഗൈഡോ സാല്‍വിനിയുടെയും പിന്തുണയോടെ മിലാനില്‍ നിന്നുള്ള എഴുത്തുകാരനും പത്രപ്രവര്‍ത്തകനുമായ എസിയോ ഗവാസെനി സമര്‍പ്പിച്ച പരാതിയില്‍ നിന്നാണ് അന്വേഷണം ആരംഭിച്ചത്. 2022 ല്‍ സ്ലോവേനിയന്‍ ചലച്ചിത്ര നിര്‍മ്മാതാവ് മിറാന്‍ സുപാനിക് നിര്‍മ്മിച്ച 'സരജേവോ സഫാരി' എന്ന ഡോക്യുമെന്ററിയിലാണ് ഈ ആരോപണങ്ങള്‍ പുറത്തുവന്നത്.
സരജേവോയിലേക്ക് യാത്ര ചെയ്യാന്‍ പണം നല്‍കി താമസക്കാരെ വെടിവയ്ക്കാന്‍ ശ്രമിച്ചതിന്റെ സാധ്യതയെക്കുറിച്ചുള്ള തെളിവുകള്‍ അവര്‍ ശേഖരിച്ചിരുന്നു. വംശഹത്യയ്ക്കും മനുഷ്യരാശിക്കെതിരായ മറ്റ് കുറ്റകൃത്യങ്ങള്‍ക്കും 40 വര്‍ഷം തടവിന് ശിക്ഷിക്കപ്പെട്ട മുന്‍ ബോസ്‌നിയന്‍ സെര്‍ബ് നേതാവായ റാഡോവന്‍ കരാഡ്സിക്കിന്റെ സൈന്യത്തിലെ സൈനികര്‍ക്ക് ഇതിനായി വന്‍ തുകകള്‍ നല്‍കിയെന്നാണ് വിനോദസഞ്ചാരികള്‍ക്കെതിരെയുള്ള കുറ്റം. സരജേവോയ്ക്ക് ചുറ്റുമുള്ള കുന്നുകളിലേക്ക് പണമടച്ച വിദേശികളെ കൊണ്ടുപോയതായി ആളുകളെ കൊല്ലാന്‍ അവസരമൊരുക്കി എന്നാണ് ആരോപണം.
അതേ സമയം, ബോസ്‌നിയന്‍ അറ്റോര്‍ണി ജനറല്‍ ഓഫീസ് 'സ്‌നൈപ്പര്‍ ടൂറിസ'ത്തെക്കുറിച്ചുള്ള അന്വേഷണം മാറ്റിവച്ചതായി റിപ്പോര്‍ട്ടുണ്ട്. ഇതിന് സാക്ഷ്യം നല്‍കാന്‍ കഴിയുന്ന നിരവധി ആളുകളുടെ പട്ടിക ലീഡ് പ്രോസിക്യൂട്ടര്‍ അലസ്സാന്‍ഡ്രോ ഗോബിയുടെ പക്കലുണ്ടെന്ന് പറയപ്പെടുന്നു. തെളിവ് നല്‍കാനും പലരേയും വിളിപ്പിക്കും. വാരാന്ത്യ കായിക വിനോദത്തിനായി സാധാരണക്കാരെ കൂട്ടത്തോടെ വെടിവച്ചുകൊന്നവരില്‍ 100 വിനോദസഞ്ചാരികള്‍ വരെ ഉണ്ടാകാമെന്ന് ഗവാസ്സെനി പറഞ്ഞു.
കേസില്‍ ഒരു സ്വകാര്യ കോസ്‌മെറ്റിക് സര്‍ജറി ക്ലിനിക്കിന്റെ ഉടമയായ ഒരു മിലാനീസ് ബിസിനസുകാരനെയും ടൂറിന്‍, ട്രൈസ്റ്റെ എന്നിവിടങ്ങളില്‍ നിന്നുള്ള പൗരന്മാരെയും പരാമര്‍ശിക്കുന്നുണ്ടെന്നാണ് റിപ്പോര്‍ട്ട്. കൊലപാതകികളിലെ പത്ത് പേരെയെങ്കിലും കണ്ടെത്താന്‍ കഴിയുമെന്നാണ് സൂചന. ഇറ്റലിയും ഈ കേസന്വേഷണത്തോട് പൂര്‍ണമായി സഹകരിക്കുകയാണ്.